Leo Perutz

Orta Avrupa edebiyatının tuhaf bir şekilde unutulmuş yazarlarından biri olan Leo Perutz’un. 1882 yılında Prag’da doğdu. Gençlik yıllarında ailesi ile birlikte Viyana’ya taşındı ancak II. Dünya Savaşı patlak vermeden önce, şiddetli Nazi zulmü sebebiyle, 1938 yılında Filistin’e göç etmek zorunda kaldı. 

İsrail Devletinin kuruluşuyla birlikte uygulanan şiddet içeren milliyetçi politikalardan dolayı, Nazi iktidarı döneminde yurtlarından kaçmak zorunda kalan ilk Yahudilerden biri olarak 1952’de yeniden Avusturya döndü. 25 Ağustos 1957 tarihinde hayata gözlerini yumdu.

Okumaktan büyük haz duyduğum Perutz’un en büyük özelliği müthiş bir kurgu ve detay ustası olması. Bu sebeple kitaplarını okurken en küçük ayrıntılara bile dikkat etmek gerekir.  Bana sorarsanız Perutz, 20. yüzyılın en ünlü yazarları kadar yetenekli ve başarılıdır. Günümüzde, yeniden keşfedilmeyle birlikte, özel bir saygıyı da hak ediyor. Bir çok ünlü 20. Yüzyıl yahudi edebiyatçıdan daha iyi olduğu halde Perutz’un, tüm dünyada bu kadar az tanınmasının sebebinin, İsrail devletine yaptığı eleştiriler nedeniyle olabileceğini de düşünmeden edemiyorum. Kitaplarından birkaç alıntı;

“ Yıllarca büyük emek harcayarak nadir ve önemli kitaplarla dolu bir koleksiyon oluşturmayı ve en iyi üstatların seçkin tablolarını satın almayı başardım. Fakat bu hazinelere sahip olmak beni mutlu bir insan yapmadı, hayatımı tümden boşa harcamadığımı söyleyebilecek kadar memnun olmamı sağladı sadece. Bununla yetinmek zorundayım. Zira bu dünyada mutluluk, fikir adamlarına bahşedilmeyen bir duygu.”

( “Leonardo’nun Yahuda’sı”, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1. Baskı Şubat 2018, 143. Sayfa )

“Sevilmemesinin nedeni, dürüst olması, prensip olarak hep gerçeği, sadece gerçeği söylemesiydi. Yukardakilere karşı da asla taviz vermezdi bu huyundan. Elbette, gerçeği söylemeye cesaret etmesi kimilerinin işine gelmiyordu, özellikle de gizleyecek şeyleri olanların.”

( “Şeytan Tozu”, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1. Baskı Ocak 2019, 43. Sayfa )